කාලෙකට පස්සේ ඇවිත් මුලින්ම කාටත් "ලොකු එක "දෙන්නයි අද කල්පනාව.ඒ කියන්නේ ඉතිං ආයෙ ලෝකෙටම ලොකු එක තමයි....එහෙම කිව්වට සමහර විටදී පොඩි පොඩි දේවලුත් නැතුවම  නෙවෙයි. :P  ලොකුද පොඩිද බලන්න නම් ඉතින් මේක කියවන්නම වෙනවා.

                                               ලෝකෙ ලොකුම රට තමයි රුසියාව.දෙවෙනි තැන කැනඩාවට .ඒ වුනාට දේශසීමා අනුව ගත්තම දිගම දේශසීමාව තියෙන්නේ චීනෙට .රුසියාවට එතනදී දෙක.ලංකාව දූපතක් නිසා දිගු වෙරළ තිරයක් තියන බව කවුරුත් දන්නවනේ.ඒත් දිගුම වෙරලක් හිමි රට දූපතක් නම් නෙවෙයි.මුල් තැන කැනඩාවට.ඊළඟට ඉන්දුනීසියාව හා රුසියාව තමා පිලිවෙලින් ඉන්නේ.ඔබ අහල තියනවද "Landlocked Countries" කියන ඒවා ගැන?ඒ කියන්නේ ගොඩබිමින් පමණක් වටවූ රටවල්.හැබැයි අභ්‍යන්තර මුහුදු වලට මායිම් වෙන්නත් පුළුවන්.(මධ්‍යධරණි මුහුද ,කළු මුහුද ,බෝල්ටික් මුහුද වගේ ).ලෝකෙ තියන මේවගේ රටවල් හතලිස් ගාණක්(47,මේ එකක් වත් උතුරු ඇමෙරිකා හා ඕස්ට්‍රේලියා මහද්වීප වලට අයත් නොවීම විශේෂයක්. ) අතුරින් "ලොකුම එක " තමයි Kazakhstan. මධ්‍යම ආසියාව හා බටහිර යුරෝපය ආශිත රටක් මේක.(චීනය,රුසියාව, Kyrgyzstan, Uzbekistan, Turkmenistan යන රටවල් සහ කැස්පියන් මුහුදට මායිම වෙලා තියෙන්නේ )Astana තමයි අගනුවර .මේ වර්ගයේ පොඩිම රට වෙන්නේ වතිකානුව.ඉතාලියේ රෝම නුවර ඇතුලේ තියන මේ රාජ්‍යය 1921 දී පිහිටෙව්වේ ලැටරන් ගිවිසුම (Lateran Treaty)මගින්.ඒ ඉතාලි අගමැති බෙනිටෝ මුසෝලිනී හා Holy See(දේවස්ථානය ) වෙනුවෙන් Pietrio Gasparri කියන  කාදිනල් තුමන් අතර. රටක් ඇතුලේ තියන තවත් රටක් ගැන තවත් විශේෂ අවස්ථාවක් තියනවා.ඒ රට තමයි ලෙසෝතෝ.(Lesotho).සම්පුර්ණයෙන්ම දකුණු අප්‍රිකාව ඇතුලෙ පිහිටලා තියෙන 1966 වෙනකන් බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටය යටතේ තිබු රාජ්‍යයක් .අගනුවර Maseru .පහුගිය කලේ    ජැක්සන් ඇන්තනි මහත්තය කරපු "සලං හන්තේ " රුපවාහිනී වැඩසටහන බලපු අයට නම් මේ රට ගැන මතක වෙනවා ඇති.ඒක මුළුමනින්ම කලේ ලේසේතෝ රට ගැනම තමයි.

                         ආ.... තව පොඩ්ඩෙන් සලං හන්තේ පහු කරගෙන "ගඟ දිගෙ"ත්  යනව,අපේ කතාව .දැන් අපි බලමු වැඩියෙන්ම අසල්වැසියන් ඉන්නේ කාටද කියල.එකේදී චීනයට  හා රුසියාවට අසල්වැසි රටවල් 14 බැගින් තියනවා.බ්‍රසීලය අසල්වාසින් 10 ක් ඇතුව තුන් වෙනි තැන ඉන්නවා.රටක ඊළඟ වැදගත් දේ තමයි ඒ රටේ ජනගහණය.විශාලතම ජනගහනය ඉන්නේ චිනේ බව කවුරුත් දන්නවනේ(ලෝකෙන් 19%විතර ).දෙවැනි හා තුන් වෙනි තැන ඉන්දියාව සහ USA ට හිමි වෙනවා.නමුත් ජනගහනයවැඩිම අගනුවර බීජිං නම් නෙවෙයි.ටෝකියෝව එහි මුල් තැන  ගනිද්දී රුසියාවේ මොස්කව්"ඊට දෙවැනි වෙනවා.දකුණු කොරියාවේ සෝල් ඊළඟට.ජන ගනත්වය සැලකුවොත් වැඩිම රාජ්‍යය වෙන්නේ Macau.ඊට පස්සේ monaco සහ සිංගප්පූරුව. ජන ගනත්වය වැඩිම අගනුවර බංගලාදේශයේ ඩකා. පිලිපීනයේ මැනිලා සහ ඊජිප්තුවෙ කයිරෝ ඊළඟට.එක්කෙනෙකුට වැඩිම ඉඩක් තියන රට ...ඒ කියන්නේ අඩුම ජන ගණත්වයක් තියන රට මොන්ගෝලියාව.දෙවනියට අප්‍රිකානු රටක් වන නැමීබියාව හා තෙවනුව ඔස්ට්‍රේලියාව. 

රටවල් ගැන කතා කරද්දී ඒවයේ නිල නාමයන්Official Name) විශේෂයි.දිගුම නම තියෙන්නේ ලිබියාවට .ඉංග්‍රීසි අකුරු 59 ක් මේ නමට තියනවා.(al-Jamahiriyah al-'Arabiyah al-Lïbïyah ash-Sha'biyah al-Ishtirãkiyah).මේ දවස්වල ලිබියාව කියන්නේ ලෝකෙ ප්‍රධාන මාතෘකාවක් නෙ.ලොව බලවත් රටවල් ,මුවම්මර් ගඩාෆි ගෙ පාලනයට එරෙහි බව කියමින් ලිබියාවේ ඛණිජතෙල් හා ස්වභාවික සම්පත් කොල්ලයක , නිරත වෙලා ඉන්න බව කවුරුවත් දන්නවා නෙ.ලිබියානු ධජයෙත් විශේෂත්වයක් තියනවා.එකේ තියෙන්නේ කොළ පැහැය විතරමයි.දිගුම නිල නාමයන් අතුරින් 4 වෙනියා අපේ ලංකාව.(Srï Lankã Prajãtãntrika Samãjavãdï Janarajaya).අකුරු 41 ක්.දෙක හා තුන පිලිවෙලින් ඇල්ජීරියාව(51) හා බ්‍රිතාන්‍ය(45 ). 

                            ජාත්‍යන්තර භාෂාව විදියට ඉංග්‍රීසි සැලකුවට ,ලෝකෙ වැඩියෙන්ම කතා කරන භාෂාව වෙන්නේ චීනයේ මැන්ඩරින්.දෙවනියට හින්දුස්ථානි ද තෙවනුව ස්පාඤ්ඤ(Spanish) ද තමයි භාවිත වෙන්නේ.ඉංග්‍රීසි ඊළඟට.වැඩියෙන්ම Spanish කතා කරන අය ඉන්නේ Spain වල නම් නෙවෙයි,මෙක්සිකෝවේ.පෘතුගීසි කතා කරන අය වැඩිපුරම ඉන්නෙත් පෘතුගාලෙ නෙවෙයි,බ්‍රසිලේ වීමත් විශේෂයි.අරාබි වැඩියෙන්ම කතා කරන්නේ ඊජිප්තු ජනතාව.ලතින් කියන්නේ ඉතාලියේ රාජ්‍ය භාෂාව බවත් දැනගෙන සිටීම වැදගත්.දිවෙහි (Diwehi ) මාලදිවයිනෙත්, Magyar හංගේරියාවේ ත් ප්‍රධාන භාෂාවන් ලෙස භාවිත වෙනවා. (ඔබ මුද්දර එකතුකරනවා නම් Magyar Posta කියල ගහපු හන්ගේරියන් මුද්දර එහෙමත් දැකලත් ඇති...)

බෞද්ධයන් වඩාත් ඉන්න රට චීනය.ඊළඟට ජපානය හා තායිලන්තය(සියම් රට කියල  ඉස්සර කිව්වේ.)පාකිස්තානේ තමයි වැඩිපුරම මුස්ලිම්වරු ඉන්නේ.හින්දු භක්තිකයන් බහුල ඉන්දියාවේ.ඊළඟට නේපාලේ.කිතුණුවෝ බහුල ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ .දෙවනුව බ්‍රසීලයේ.යුදෙව්වෝ(Jewish) වැඩියෙන් ඉන්නෙත් අමෙරිකාවේම තමයි.

                        ආගමික ශාස්තෘවරුන් ගැන කතා කරන විට බුදු දහම ,කිතු දහම ,හින්දු හා ඉස්ලාම් දහම ගැන කවුරුත් දන්නවනේ.යුදෙව් දහමේ නිර්මාතෘවරයා ලෙස ගැනෙන්නේ Abraham.ඔවුන්ගේ ධර්ම ග්‍රන්ථය "Talmud".ෂික් (sikhism) දහම ලොවට කියා දුන්නේ "Guru Nanak Dev"විසින්.LaoTzu විසින් තාඕ දහම (Taoism)හඳුන්වා දුන්නා.නමුත් shintoism සඳහා නිශ්චිත ශාස්තෘවරයෙක් නැහැ.තවද මහාවීර තුමා  ,ජෛන නායකයා ලෙසත් බෝධිධර්ම භික්ෂුව, Zen දහමේ නිර්මාතෘ වරයා ලෙසත් සැලකෙනවා.
දැන් අපි ක්‍රීඩා ගැනත් ටිකක් බලමු.

                                          මේ දවස් වල ක්‍රිකට් ගැන නම් කතා නොකරම බැහැ.world cup උණුසුම තාමත් තියනවනේ.ක්‍රිකට් ක්‍රීඩාවේ පියා ලෙස සැලකෙන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික W.G.Grace(William Gilbert),1880 ඉඳල එංගලන්ත කණ්ඩායමට ක්‍රීඩා කරපු මොහු අසාමාන්‍ය ලෙස දක්ෂ ක්‍රිකට් ක්‍රීඩකයෙක් වගේම වෙනත් ක්‍රීඩා සඳහාත් හපනෙක්ලු.ඒ වගේම වෘත්තියෙන් වෛද්‍යවරයෙක්.
මුල්ම ODI(One Day International) තරඟය පැවැත්වුනේ 1971   දී ඔස්ට්‍රේලියාව හා එංගලන්තය අතර.ශ්‍රී ලංකාව මුල්ම ODI එක ගැහුවේ 1975 දී West_Indies වල‍ට එරෙහිව.ලංකාව වෙනුවෙන් මුල්ම ODI ශතකය වාර්තා කලේ රෝයි ඩයස් විසින්.සිදත් වෙත්තමුණි තමයි මුල්ම අර්ධ ශතකය ලැබුවේ.ක්‍රිකට් සඳහා අලුතින්ම එකතු වුනු රට තමයි ඇෆ්ගනිස්ථානය.ඔවුන් මුලින්ම ක්‍රීඩා කලේ 2009 දි.ODI තරඟ ආරම්භ කිරීමේ ගෞරවය හිමි වෙන්නේ ඕස්ට්‍රේලියානු ධනවතකු වන Kerry Packer ට.ඔහු 1970 දී World Series Cricket (WSC) තරඟාවලි ඇති කළා.කණ්ඩායම් සඳහා වර්ණවත් නිල ඇඳුම්((වර්ණ ඇඳුම් සහිතව මුල්ම තරඟය පැවැත්වුනේ 1979 දී ඔස්ට්‍රේලියාව හා කොදෙව් දූපත් අතරයි) ,දිවා රාත්‍රී තරඟ,සුදු පැහැ පන්දුව ,රුපවාහිනී තරඟ විකාශ,බහුවිද කැමරා කෝණ හා මයික්‍රොෆෝන් මගින් පිටියේ විවිද අවස්ථා ලබා ගැනීම ආදී නව අංග රාශියක් ක්‍රීඩාවට හඳුන්වාදුන්නේ ඔහු විසින්.කෙටියෙන්ම කිව්වොත් අද පවතින ජනප්‍රිය ක්‍රිකට් තියෙන්නේ ඔහු නිසයි.2005 දී ඔහු මිය ගියේ ඔස්ට්‍රලියාවේ එවකට ධනවත්ම පුද්ගලයාද වෙමින්.

                                     ODI ක්‍රිකට් වාර්තා පොත බලන විට   ශ්‍රීලංකාව සුවිශේෂයි.කණ්ඩායමක් ලද වැඩිම ලකුණු සංඛ්‍යාව වන 443 ක් නෙදර්ලන්තයට එරෙහිව ලබා ගැනීමත් (2006 දී  Amstelveen හිදී ),ප්‍රතිවාදී කණ්ඩායම අඩුම ලකුණු සංඛ්‍යාවකට දවා ගැනීමත්(2004 හරාරේහිදී ලකුණු 35 කට සිම්බාබ්වේ පිල දවා ගැනීම ) ඒ අතර ප්‍රධානයි.ODI  හොඳම පන්දු යැවීම විදියට වාර්තා වෙනේ චමින්ද වාස් ලකුණු 19 ට කඩුලු 8 ක් බිඳ හෙලීමයි.(2001 දී එත් සිම්බාබ්වේ ට එරෙහිවමයි.) එක් තරඟයකදී කණ්ඩායම් දෙකම ලද  වැඩිම ලකුණු ප්‍රමාණය(එකතුව) වෙන්නේ 872 ක්.(2006 Johennasburg හිදී ඔස්ට්‍රේලියාව 434 ක් හා දකුණු අප්‍රිකාව ඊට එරෙහිව 438 ක් ලබා විස්මිත ජයක් ලබපු හැටි මතකයිනේ ).
                ලංකා ටෙස්ට් ඉතිහාසය ගත්තොත් මුලින්ම ටෙස්ට් තරඟය ක්‍රීඩා කලේ එංගලන්තයට එරෙහිව 1982(බන්දුල වර්ණපුර ගේ නායකත්වයෙන් ) දී.නමුත් මුල්ම ටෙස්ට් ජයක් ලබන්නේ 1985 දී ඉන්දියාවට එරෙහිව(මේ පාර පැරදුනාට..:P).එවකට නායකයා දුලිප් මෙන්ඩිස්.ලංකාව වෙනුවෙන් මුල්ම ටෙස්ට් ශතකය වාර්තා කලේ සිදත් වෙත්තමුණි .අර්ධ ශතකය අර්ජුන රණතුංග විසින්.මුල්ම ටෙස්ට් කඩුල්ල ලබා ගත්තේ අසන්ත ද මැල්  විසින්.බ්‍රෙන්ඩන් කුරුප්පු තමයි මුල්ම ද්විත්ව ශතකය ට හිමිකම් කියන්නේ.දැනට ලංකාව වෙනුවෙන් වැඩිම ශතක ලබා තියෙන්නේ මහේල ජයවර්ධන.(25).අර්ධ ශතක නම් අර්ජුන රණතුංග.(38),ටෙස්ට් තරඟයක වැඩිම ලකුණු වාර්තා කලෙත් අපේ සිංහ පිලම තමයි.ඒ ඉන්දියාවට එරෙහි 1997 දී 952/6 වාර්තා කරමින්.
             T-20 ගැන කතා කලොත් මුල්ම තරඟය ඔස්ට්‍රේලියාව හා කොදෙව්වන් අතර 2005 දී පැවැත්වුනේ.ලංකාව මුල්ම T20 එක ගැහුවේ එංගලන්ත පිලට  එරෙහිව.මේ තරඟ වලත් වැඩිම ලකුණු ලබා තියෙන්නේ අපේ ලංකාවම තමයි.ඒ 2007 දී කෙන්යාවට එරෙහි 260/6 වාර්තා කරමින්.ක්‍රීඩකයකු ලද වැඩිම ලකුණු ප්‍රමාණය 158 ලබා ගත්තේ නවසීලන්තයේ Brendon McCullum  විසින්.

                                    මෙහෙමම ටෙනිස් ගැනත් පොඩ්ඩක්  කියල අදට වැඩේ නවත්තමු.අහල තියනවනේ Grand Slam ගැන.ලෝකේ ප්‍රධානතම ටෙනිස් තරඟාවලි හතරක් තමයි Grand Slam ලෙස පොදුවේ හැඳින්වෙන්නේ.Australian Open,  French Open, US Open සහ Wimbledon කියන තරඟාවලි තමයි ඒ.මෙයින් .Australian Open හා US Open යන තරඟ පැවැත්වෙන්නේ  hard courts වල .(Acrylic සහ Synthetic කියල  hard court වර්ග 2 ක්.මේවා සාමාන්‍යයෙන් වඩා වේගවත් තරඟ පථයන් ලෙස හැඳින්වෙන්නේ.)French Open තියන්නේ Clay Court වල.(මැටි මිශ්‍ර මේ ක්‍රීඩා පථයන් වේගවත් බව අඩු වුනත් පන්දුවේ bounce එක වැඩියි.  )Wimbledon පැවැත්වෙන්නේ වේගවත්ම පථයන් වන Grass Courts වල.Grand Slam කියල හරියටම කියන්නේ මේ ප්‍රධාන තරඟ 4 වුනත් සාමාන්‍ය භාවිතයේදී මේ එක් තරඟාවලියක් සඳහා වුනත් නම භාවිතා වෙනවා.මේවයේ ආරම්භය සිදු වෙන්නේ Wimbledon(1877),US Open (1881), French Open (1891), සහ Australian Open (1905) වශයෙන්.වසරේ මුලින්ම Australian Open (ජනවාරි ),ඊළඟට French Open(මැයි-ජුනි ),පසුව Wimbledon(ජුනි -ජූලි) හා අවසාන වශයෙන් US Open(අගෝස්තු -සැප්තැම්බර්) විදියටයි තරඟ පිළිවෙල තියෙන්නේ.ඔලිම්පික් රන් පදක්කම සමග එකම අවුරුද්දේ මේ හතරම ජය ගන්නා පුද්ගලයා හඳුන්වන්නේ Golden Slam කියල.මේ විශිෂ්ඨ දක්ෂතාව මේ දක්වා පෙන්වල තියෙන්නේ එක්කෙනයි .විශේෂත්වය නම් ඒ කාන්තාවක් වීමයි. ජර්මන් ජාතික  Steffi Graf 1988 දී මේ දස්කම කලේ. තම දිවිය තුල මේ පහම ජය ගන්නවට කියන්නේ Career Golden Slam කියල. Andre Agassi(US), හා  Rafael Nadal perera(පෙරේරා වුනාට ලංකාවේ නම් නෙවෙයි.ස්පාඤ්ඤ ජාතිකයෙක්)මේ දස්කම දක්වද්දී  Roger Federer මේ හතර විතරක් දිනලා තියනවා.ස්වීඩන් ජාතික Björn Rune Borg විසින්  Wimbledon   ශුරතාවය පිට පිට පස් වතාවක් ජය ගැනීමත් විශේෂයි.(76,77,78,79,80 ).


                       දැන් නම් අදට ඇති වගේ නේ...නැවතත් අපි  ඉක්මනින් හමුවෙමු.
 

                                                             මේ blog එකේ "චිරාන්ගෙන් අහන්න "කියල දැම්මට සමහරු නම කියන්නේ අපට මොනවද එයාගෙන් අහන්න තියෙන්නේ කියල .හරි හරි කමක් නැහැ.අද එන්නකෝ මාත් එක්ක පොඩි ගමනක් යන්න.මුකුත්ම අහන්න ඕනේ නැහැ.ආවහම ඇති.
                                  මාතර ඉඳල නුවරට තමයි යන්නේ.හැබැයි කෝච්චියෙ.දන්න්නවද ලංකාවේ දුම්රිය සේවය ආරම්භ කලේ කවදද කියල?ඒ 1864 දී   කොළඹ ඉඳල අඹේපුස්සට තමයි මුල්ම දුම්රිය ගමන ගියේ.හර්කියුලිස් රොබින්සන් ආණ්ඩුකාරවරයා තමයි පසු කාලීනව දුම්රිය සේවය ගොඩක්ම දියුණු කලේ.1867 දී මහනුවර දක්වාත් ,1974 දී නාවලපිටිය දක්වාත් ,1885 දී නානුඔය දක්වාත් දුම්රිය මාර්ග දීර්ඝ කළා.අද අපි යන මුහුදුබඩ මාර්ගයේ දුම්රිය ගමන ඇරඹුවේ 1895 දී.පසු කාලීනව 1919 කැලණිවැලි මාර්ගයත්,1926 දී පුත්තලම් මාර්ගයත් ආරම්භ කළා.Sir Guilford Lindsey Molesworth කියන ඉංජිනේරුවා තමයි දුම්රිය සේවය ඇරඹීමට මූලික වෙලා පස්සේ එහි මුල්ම අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් බවට පත් වුනේ.තවත් දෙයක්,ලංකාවේ උසින්ම පිහිටි දුම්රිය ස්ථානය මොකද්ද කියල දන්නවද?ඒ තමයි පට්ටිපොළ .

                             තව පොඩ්ඩෙන් ආපු දේත් අමතක වෙනවා .කෝච්චිය එනකම් අපි කැන්ටිමෙන් තේ එකක් වත් බොමුකෝ.අපි තේ ඒක බොන ගමන මොනවා හරි කතා කරමු.ආ...තේ කිව්වම මතක් වුනේ.ලංකාවේ ප්‍රධානම අපනයන භෝගය වුනු තේ වගාව මුලින්ම ආරම්භ කලේ බ්‍රිතාන්‍ය ජාතික ජේම්ස් ටේලර් (1835-92) විසින් 1852 දි මහනුවර ලූල්කඳුර වතු යායේදී.මිට පෙර ලන්දේසි කාලේදී තමයි කුරුඳු වගාව පටන් ගත්තේ.1779 දී විතර ලන්දේසි ආණ්ඩුකාර Iman Willem Falck .ඒ කොළඹ,මරදාන,කුරුඳුවත්ත කියන ,දැනට කුරුඳු ගහක්වත් නැති ප්‍රදේශවල.බ්‍රිතාන්‍ය ජාතිකයෝ ඇවිල මුලින් පටන් ගත්තේ කෝපි වගාව.George Bird විසින් 1825 දී වගාවක් විදියට මුල්ම කෝපි පැලය රෝපණය කලේ ගම්පොල ,සිංහපිටිය වතු යයේ.ඒ වගේම මුල්ම රබර් පැලය හිටෙව්වේ ගම්පහ හෙනරත්ගොඩ උද්‍යානයේ.

                                  කොහොමහොරි තේ එකත් බිල ඉවර කළා කියමුකෝ.දැන් අපි කෝච්චියට නැගල ගමන පිටත් වෙන්නයි යන්නේ.මෙන්න පොත් වෙළෙන්දෙක් නැගල පොතක් පෙන්නලා අපෙන් අහනවා දන්නවද යුරෝපයේ දිගම ගඟ මොකක්ද කියල.මමත් ටිකක් වෙලා මතක්‌ කරලා බැලුව.රුසියාවත් ගත්තොත් දිගම ගඟ වෙන්නේ වොල්ගා ගංගාව.රුසියාවේ දකුණු පැත්තෙන් කැස්පියන් මුහුදට තමයි ගලන්නේ.යුරෝපියානු සංගමයට අයිති රටවල් විතරක් සැලකුවොත් (රුසියාව එහෙම නැතුව ) ඩෙනියුබ් ගංගාව(Danube) තමා ගන්න වෙන්නේ.මේකේ(Danube) විශේෂත්වය තමා ලෝකේ රටවල් කිහිපයකම අගනුවරවල් හරහා මේ ගඟ ගලනවා.ඔස්ට්‍රියාවේ වියානා(Vienna) ,හංගේරියාවේ බුඩාපෙස්ට්(Budapest),ස්ලෝවේකියාවේ බ්‍රටිශ්ලාවා(Bratislava) ,සර්බියාවේ බෙල්ග්‍රේඩ්(Belgrade) කියන අගනගර හතරම තියෙන්නේ මේ ගඟ අසබඩ.ආ ...තවත් ගඟක් ගැන මතක් වුනා.අගනුවරක් හරහා යන ඒ නගරෙම නම තියන ගඟක්.ඒ තමයි කාබුල් ගංගාව ඇෆ්ගනිස්ථානෙ තියෙන්නේ.සුඩානයේ කාර්ටුම් (Khartoum) නගරය අසලදී නිල් නයිල් ,සුදු නයිල් කියන අතු ගංගා එකතුවෙලා හැදුනු නයිල් ගඟ ලෝකේ දිගම ගඟ උනාට වැඩිම ජල ප්‍රවාහයක් අරන් යන්නේ දකුණු ඇමෙරිකාවේ ඇමේසන් ගඟ(Amazon) බව ගොඩක් අය දන්නවා ඇතිනේ.නයිල් ගඟ ටැන්සානියා,කෙන්යා,උගන්ඩා,ඉතියෝපියා,එරිට්‍රියා ආදී  රටවල් දහයක් හරහා ගිහින් අන්තිමට මධ්‍යධරණී මූදට වැටෙන්නේ ඊජිප්තුවෙන්.ඇමේසන් ගඟ අන්දීස්(Andes) කඳු වැටියෙන් පටන්ගෙන කොලොම්බියා,පේරු,හා බ්‍රසීලය හරහා ගිහින් අත්ලාන්තික් සාගරයට වැටෙන්නේ.

                                මේවා හිත හිත ඉඳල වෙළෙන්ඳා දිහා බැලුවම මිනිහ කියනවා "නාරං පුඩිම "ලු.මම බැලුව යුරෝපයේ දිගම ගඟ ඒක වෙන්නේ කොහොමද කියල.බැලින්නම් මිනිහ මේ කුකරි පොතක් මාකට් කරනවා.

                                         කෝච්චියට නැගපු ළමයි ටිකක් දිගට හරහට වාදේ "World Cup" ඒක ගැන.ඇයි මෙදා ලංකාවෙත් match තියනවනේ.මේක 10 වෙනි World Cup ඒක.මුලින්ම තිබ්බේ එංගලන්තේ 1975 දි.දින්නේ West Indies.එක එක නම් වලින් තමයි එක එක අවුරුද්දේ මේ cup එක හැඳින්නුවේ.Prudential Cup(1975/79),Reliance Cup(1983/87),Benson & Hedges Cup(1992),Wills Cup(1996) {මතක ඇතිනේ ලංකාව දිනපු හැටි  },ICC Cup(2000,2003,2007)මේ විදියට නම් ටික නම් වෙනස් වුනා. කන්ගරුවෝ ඒ කියන්නේ ඔස්ට්‍රේලියාව තමයි සිව් වතාවක් cup එක දිනලා තියෙන්නේ.(87,99,2003,2007).West Indies දෙවතාවක් (75,79) වගේම ඉන්දියාව (83),පකිස්තානය(92),සහ ශ්‍රී ලංකාව (96) එක වතාව බැගින් මෙහි ශූරතාව ලබා තිබෙනවා.මේ පාර මොකද වෙන්නේ කියලත් බලමුකෝ....ආ ...ලබන සැරේ ඒ කියන්නේ 2015 තියෙන්නේ ඔස්ට්‍රේලියාව හා නවසීලන්තය කලාපයේ.ඒ විතරක් නෙවේ 2019 තියන තැනත් තීරණය කරලා ඉවරයි.ඒ තමයි එංගලන්තය ඇතුලත් කලාපය.(England,Scotland,Ireland & Netherlands  මීට අමතරව world cup එකක පන්දු යවපු පළමු වැනි ක්‍රීඩකයා ඉන්දියාවේ Madan Lal.මුල්ම wordcup 100 වාර්තා කලේ එංගලන්තේ Dennis Amiss.මුල්ම cup එක උස්සන්න වාසනාව ලැබුනේ West Indies වල Clive Lloyd ට.

                                     දන්නෙම නැතුව අපි ගාල්ලටත් ආව.එහෙදි කෝච්චිය නවත්තල reverse එකටනේ යන්නේ.පොඩ්ඩක් බිමට එහෙම බැහැල station එකේ ඇවිදලා බැලුව.එතකොට තමයි මතක්‌ වුනේ ගාල්ල කියන්නේ ඓතිහාසික වටිනාකමින් යුතු නගරයක්නේ.අනික මේක ලංකාවේ පිහිටවපු මුල්ම මහා නගර සභා 3 න් එකක්.(අනිත් දෙක තමයි මහනුවර සහ කොළඹ).ලන්දේසින් මුලින්ම ගොඩ බැස්සේ මඩකලපුවට වුනාට සුවිසල් බලකොටුව හැදුවේ ගාල්ලෙ.තවත් දෙයක්...මුල්ම ලන්දේසි පාලකයා වුනේ Wilhelm Jacobz Coster.(1640).අන්තිමයා Van Angelbeek(1794-1796).ඉංග්‍රීසින්ගෙන් මුල්ම ආණ්ඩුකාරය වුනේ Sir Fredrick North අතර අන්තිමයා (නිදහසට පෙර )Sir Henry Monck-Mason Moore.පෘතුගීසින්ගෙන් ගත්තොත් Lorenso de Almeda ගෙන පටන්ගෙන අවසන් වුනේ António do Amaral de Meneses  ගෙන්

 

                                   කෝච්චිය පිටත් වෙන විසිල් එකත ගැහුවා.මම දුවල ගිහින් කෝච්චියේ එල්ලුන.ටිකක් දුර foot board එකේ යන්න හිතුව සෙනඟත් අඩු නිසා.මෙහෙම යනකොට දැක්ක ෆිල්ම් හෝල් එකක්.පෙන්නනේ  "විදූ".(Independence Day එහෙම නෙවෙයි...:P).දන්නවද ලංකාවේ තිරගත වුනු මුල්ම චිත්‍රපටය 1947 දී පෙන්නපු  "කඩවුණු පොරොන්දුව "(Jyotish Sinha තමයි direct කලේ  )වුනාට ප්‍රථම වර්ණ චිත්‍රපටය "රන්මුතුදූව"(1962).direct  කලේ Mike Wilson.මේ ලඟදි අභාවයට පත් ශේෂා පලිහක්කාර මහතා තමයි produce කලේ.
                             ගොඩක් දෙනෙක් නොදන්නා කතාව තමයි 1925 දී ලංකාවේ මුල්ම film එක හැදුවත් ඒක පෙන්නන බැරි වුනා."රාජකීය වික්‍රමය "නම් වූ මේ film එකේ තමි ලංකාවේ මුල්ම චිත්‍රපට නළුවා අපට හමු වෙන්නේ.ඔහු වෙන කවුරුත් නෙවේ ලංකා සමසමාජ පක්ෂයේ නිර්මාතෘ වගේම ලංකාවේ මුල්ම විපක්ෂ නායක N.M.පෙරේරා මහතා වීම විශේෂයක්.

                                      footboard  එකේ ඉඳන්ම අපි  බෙන්තර ගඟත් පහු කළා.නවීන ඉංජිනේරු තාක්‍ෂණය අනුව හදපු එකේ පාලම දැක්කම මට මතක් වුනේ "The Bridge on the river Kwai" කියන film එක.1958 දී Oscar සම්මාන 7 ක් දිනපු ,David Lean අධ්‍යක්ෂණය කරපු මේ film එක ලංකාවේ තමයි රූපගත කලේ.ඔය පාලමක් හදල පිපිරෙව්වේ එහෙම කැළණි ගඟ ආශිත කිතුල්ගල ප්‍රදේශයේ.
                                      මම නැවතත් කෝච්චියේ seat එකට ගිහින් ඉඳගත්තා.ඒක ඩබල් seat එකක් නිසා ඉස්සරහ ඉන්න අය හොඳට පේනව.දෙන්නෙක් ඉඳගෙන බර කතාවක් ජෝතිෂ්‍ය ගැන.එක්කෙනෙක් රාහු,කේතු ,රවී,සඳ,කුජ, ඔය ඔක්කොම කරකවල අනිකට මොනවදෝ පහදනවා.ඇත්තටම ඔය ග්‍රහයන්ට අපිව කරකවන්න පුලුවන්න්ද?ඒකෙන් අපිට වැඩක් නෑ.අපි ටිකක් හරි දන්නේ Astronomy මිසක් Astrology නෙවෙයිනේ.සුර්යයා හැරුනම පෘතුවියට ලඟින්ම තියන තාරකාව තමයි "ප්‍රොක්සිමා සෙන්චුරි".ඒත් මේක පියවි ඇසට පෙන්නේ නැහැ.පියවි ඇසට පේන ආසන්නම තරුව තමයි "ඇල්ෆා සෙන්චුරි ".සීරියස් කියන්නේ රාතී‍්‍ර අහසේ දීප්තිමත්ම තාරකාව.තවත් දෙයක් පෘතුවි අක්ෂය යොමු වෙලා තියෙන්නේ නම් "ධ්‍රැව තාරකාව "දෙසටලු.

                                    මට තවත් දෙයක් මතක් වුනා.ඔය සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයේ තියන ග්‍රහයන් අතරින් චන්ද්‍රයන් නැත්තේ බුධ සහ සිකුරු ට විතරයි.සුර්යයට කිට්ටුම බුධ වුනාට උෂ්ණත්වය වැඩිම ග්‍රහය වෙන්නේ සිකුරු.(වැඩියෙන් Hot වගේ පෙන්නේ සිකුරා ලබපු අය වෙන්නැතිනේ....:P)දුරදක්නයක් ආධාරයෙන් දැක හඳුනාගත් මුල්ම ග්‍රහය වන්නේ යුරේනස්.ඒ විලියම් හර්ෂල් විසින්.නෙප්චුන් හොයා ගත්තේ ගණිත ක්‍රම ආධාරයෙන්.ප්‍රංශ ජාතික Urbine Le Verrier විසින්.සෙනසුරු වටා තියන වළලු ලොවට හෙළිකිරීමේ ගෞරවය හිමි වෙන්නේ ඕලන්ද ජාතික ක්‍රිස්ටියන් හියුජන්ස් කියන විද්‍යාඥයාට.විශ්වය ගැන නම් තොරතුරු ලෝකයයි නේ.

                                   තරු ග්‍රහලෝක මැද කොහොමහරි දුම්රිය කොටුව  දුම්රියපලටත් ලඟා වුනා.ගමනේ ඉතුරු විස්තරේ පස්සේ වෙලාවක කියන්නම්කෝ...